Inclusieve communicatie kan niet zonder digitale toegankelijkheid

Wat is digitale toegankelijkheid?

Digitale informatie en communicatie moeten toegankelijk zijn voor iedereen. Ook voor mensen met een beperking. En dat zijn er meer dan je misschien denkt. Iemand kan doof zijn of slechthorend, blind, slechtziend of kleurenblind. Een beperking kan permanent zijn, zoals een dwarslaesie, maar ook tijdelijk, zoals een gebroken arm. En met sommige beperkingen krijgt bijna iedereen te maken. Wie van boven de veertig heeft zich er in de supermarkt bijvoorbeeld nooit verbaasd over de ingrediënten die elk jaar in kleinere lettertjes op verpakkingen gedrukt worden? Digitale toegankelijkheid betekent dat je websites en documenten kunt lezen met voorleessoftware. Dat video ondertiteld is. Dat informatieve afbeeldingen een alt-tekst hebben. En dat je ook door een website kunt navigeren met de tab-toets in plaats van de muis.

Waarom is digitale toegankelijkheid belangrijk?

Allereerst is het een morele verplichting. Werk je voor een gemeente? Voor de Rijksoverheid of voor een publieke instelling? Dan is jouw informatie en communicatie bedoeld voor alle inwoners van jouw gemeente, alle inwoners van Nederland of iedereen die binnen je doelgroep valt. Dan kun je natuurlijk niet een deel van je publiek uitsluiten.

Daarnaast is het wettelijk verplicht. Voor overheden al sinds 2018, voor veel bedrijven vanaf 28 juni 2025. Dan treedt de Implementatiewet toegankelijkheidsvoorschriften producten en diensten in werking. Dan moeten bijvoorbeeld webwinkels, geldautomaten, pinapparaten, kaartjesautomaten voor het openbaar vervoer, e-boeken en apps om films te kijken digitaal toegankelijk zijn.

En tot slot is er gewoon een economisch belang. Is je communicatie niet toegankelijk? Dan sluit je mensen uit. Dan loop je klanten mis. Dan reageert bijvoorbeeld die talentvolle werknemer met een beperking dus niet op jouw vacature. Dat zou toch jammer zijn?

Voor wie is digitale toegankelijkheid belangrijk?

Voor wie is digitale toegankelijkheid dan zo belangrijk? Het antwoord is simpel: voor iedereen! Voor mensen met een beperking het meest, want een toegankelijke app is een bruikbare app. Voor mensen zonder beperking is een toegankelijke website vooral een gebruikersvriendelijke website. En voor zoekmachines is toegankelijk opgemaakte informatie goed indexeerbaar en dus voor de gebruikers goed vindbaar.

Hoe maak ik mijn communicatie toegankelijk?

Daar zijn richtlijnen voor: de Web Content Accessibility Guidelines, kortweg WCAG. Die zijn behoorlijk technisch geschreven en niet zo makkelijk bruikbaar voor iedereen. Ben je geen techneut? Ga dan vooral  uit van mensen. Probeer je in te leven. Wandel eens met de tab-toets door je website. Kom je dan waar je wezen wilt? (Tip: je springt terug met shift-tab.) Laat dat rapport eens voorlezen door je browser. Klopt de volgorde dan? Zet het geluid van je video eens uit. Begrijp je dan nog waar hij over gaat? Doe je ogen eens dicht bij die reel op Instagram. Kun je het dan nog volgen? Daar word je geen toegankelijkheidsexpert van, maar het geeft je een iets beter idee. Want als je zelf geen beperking hebt merk je de drempels niet op die iemand anders wel tegenkomt. Simpelweg omdat je er letterlijk en figuurlijk overheen stapt.

Laaghangend fruit

Als je geen expert bent kun je toch al een aantal simpele dingen doen om je informatie toegankelijker te maken:

• Schrijf je een rapport, bijvoorbeeld in MSWord? Maak je koppen niet bold, maar gebruik kopstijlen.
• Staat er een link op je website? Zorg dat de tekst van je link beschrijft waar je heen linkt. ('Klik hier' is zó 2015)
• Publiceer je een video? Geef hem ondertitels.
• Gebruik je op sociale media hashtags die uit meerdere woorden bestaan? Begin elk woord met een hoofdletter.
• Spreek je op een bijeenkomst? Stel jezelf even voor met een korte beschrijving van je uiterlijk.

Dit is maar een beperkte greep uit de dingen die je kunt doen om je informatie digitaal toegankelijk te maken. Zoek vooral meer informatie op, lees erover, woon een webinar bij of volg een training. Wil je echt weten of je website, app of document toegankelijk is voor iedereen? Laat dan een onderzoek uitvoeren door een gespecialiseerd bureau. Op naar een toegankelijke wereld! 

Meer weten?

Informatie van de Rijksoverheid over toegankelijke producten en diensten

Europese toegankelijkheidsrichtlijn

Implementatiewet toegankelijkheidsvoorschriften producten en diensten

Kennisbank DigiToegankelijk

Over de auteur:

Hanneke Vermeulen is redacteur digitale toegankelijkheid bij de Inspectie Leefomgeving en Transport van het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat.

Foto:

Cottonbro Studio via Pexels.