Urban Communication : grotestedenproblematiek vraagt specifieke opleiding

Inmiddels hebben zes edities van de leergang plaatsgevonden met in totaal zo’n honderd deelnemers. De eerste jaren georganiseerd en aangestuurd door de vier grote gemeenten, de G4. Nu heeft de VNG het in haar opleidingsaanbod opgenomen. Warning is lid van het directieteam communicatie van de gemeente Amsterdam. “Onder mijn afdeling vallen alle communicatieadviseurs die in het veld werken en in de verschillende directies en stadsdelen actief zijn. Zij zijn bij zo’n zevenhonderd projecten in de stad betrokken. Dat klinkt veel, maar de gemeente Amsterdam heeft jaarlijks zo’n zesenhalf miljard op de begroting. Dan moet er een hoop gebeuren”, zegt Warning. Het is dan ook logisch dat er veel specifieke kennis en ervaring nodig is over de dynamiek in de stad. “Dat gaat over grotestedenproblematiek, organisatiedynamiek, diverse bevolking en het politiek bestuurlijke speelveld. Dat allemaal in een tijd dat inwoners steeds actiever meedenken en werken aan de stedelijke ontwikkeling. Maar ook de tijd waarin polarisatie een serieus issue is en bij elk onderwerp veel intermediaire partijen een rol spelen. Zo kan ik nog wel even doorgaan”, aldus Warning. 

Smid vult aan: “Op al deze velden moet je stevig staan als communicatieadviseur in een grote stad. Dat is voor al onze vier grote steden hetzelfde.” Smid werkte in 2017 bij de gemeente Rotterdam als communicatiestrateeg. Inmiddels is zij teammanager communicatie bij de gemeente Den Haag. “Vanuit een gezamenlijk belang gingen we aan de slag. Wat we behalve de inhoud van een leergang heel belangrijk vonden, is dat er een netwerk ontstaat zodat de deelnemers elkaar ook na de leergang blijven vinden en helpen. Ik merk dat dat ook echt werkt. Het is nu veel normaler om elkaar even te bellen als je met vergelijkbare opgaven zit. Toen ik in Rotterdam hoofd actiecentrum over Covid was, heb ik veel gespard met collega’s. Ook ‘goed gejat’ van elkaar trouwens. Ook bij de opvang van Oekraïners en vluchtelingen wisselen we inmiddels veel uit”, aldus Smid. 

Aanbesteding

Omdat de vier gemeenten een programma wilden opzetten voor meerdere jaren was het nodig om de leergang Europees aan te besteden. Smid: “Daarvoor moesten we onze wensen heel concreet maken. We hebben de onderwerpen beschreven en onze voorkeur voor de manier van leren. We wilden een stevige theoretische basis en die toepassen op onze eigen casussen.” 
Warning: “Ook wilden we dat de lesdagen in de steden zouden plaatsvinden en liefst ook in het gebied waar een casus zich afspeelt. Amsterdam had een casus rondom de leefbaarheid op de Wallen ingebracht. We hebben toen ook op een locatie bij de Wallen de bijeenkomsten gehouden en daar in de buurt overnacht. ’s Avonds hebben we de lesgroep meegenomen het gebied in om de drukte en overlast te ervaren.” 

De aanbesteding is uiteindelijk gewonnen door SRM. Later, toen de kerndocenten van SRM daar vertrokken, hebben zij de opleiding als zelfstandige gegund gekregen. Smid: “Zo’n aanbesteding is een enorme klus. Maar dan heb je ook wat, je kunt jaren vooruit met wat je zorgvuldig in de steigers hebt gezet. Samen met SRM-docent Gonda Duivenvoorden hebben we de inhoud verder vormgegeven.” De G4 vormden de eerste drie jaren een begeleidingscommissie vanuit de gezamenlijke opdrachtgevers. Zo kon er snel geschakeld worden en kon er elke keer weer casuïstiek vers uit de praktijk de leergang in komen. 

Knellen

Na twee jaar ging het knellen. Er kwamen verzoeken van andere gemeenten om mee te mogen doen. Smid: “En het klopte niet dat we vanuit ons vier de rol van opleidingsinstituut bleven houden. Daar zijn we helemaal niet voor. Zo gingen we op zoek naar een partij die de leergang kon overnemen waardoor het voortbestaan en het format bewaard konden blijven. We kwamen uiteindelijk terecht bij de Vereniging Nederlandse Gemeenten, de VNG.” Esther Bunnik is hoofd communicatie bij de VNG. Zij omarmde het initiatief. Bunnik: “Toen ik bij de VNG kwam werken in 2018 had ik al gehoord van Urban Communication. Geweldig hoe de G4 dit samen hebben opgezet. De inhoud en vorm zijn goed doordacht. Voor de VNG zijn kennisuitwisseling en een platformfunctie belangrijke kerntaken. De VNG Connect Academie biedt veel opleidingen voor gemeenteambtenaren. Op het vakgebied van communicatie past deze leergang er prima tussen. Zo komt het programma ook beschikbaar voor andere gemeenten dan de G4.” Warning: “En wij waren blij dat ons initiatief bij deze club terechtkwam. We zijn nog twee jaar betrokken geweest, waardoor het echt een warme overdracht was. Nu leveren we nog elk jaar deelnemers aan. Mensen zijn enthousiast als ze deze leergang mogen volgen.” 

Platform

De VNG is doorgegaan met dezelfde partij. Duivenvoorden, voorheen SRM, is kerndocent en motor gebleven van de leergang. Verder worden per keer andere deskundigen ingevlogen. Bunnik: “Je kan Gonda wel de founding mother van deze leergang noemen. Het programma is nog grotendeels hetzelfde als toen de leergang startte. Dat is een compliment voor de initiators en ontwikkelaars, alles is goed doordacht. Tegelijkertijd beweegt de inhoud en de casuïstiek mee met wat nodig is in de gemeenten.” Ook de onderlinge band van de deelnemers is bij de VNG in goede handen. Bunnik: “Wij hebben een communicatieplatform met zo’n duizend deelnemers van gemeenten. Verder is er rondom Urban Communication een aparte community gestart. Daar vinden mensen elkaar ook na de leergang. We hopen dit programma nog lang aan te bieden. Het is op dit moment een van de weinige opleidingen op dit niveau en met deze diepgang over overheidscommunicatie. En er is nog steeds veel vraag naar. Ondanks het feit dat het een flinke investering vraagt in geld en tijd.” 

Warning en Smid krijgen altijd positieve reacties uit de leergang. Smid: “Het is hard werken en het gaat flink de diepte in. Ook word je geacht veel boeken te lezen en na de module hier een reflectieverslag over te schrijven. Theorie koppelen aan praktijk dus. Dat vinden mensen wel pittig. Toch is iedereen achteraf erg blij met de leergang. Om je eigen dagelijkse werk zo onder een vergrootglas te leggen en het te koppelen aan actuele theorie, dat is waardevol.” 

___________________________________________________________________________________________________________________________________________________

Dit artikel is ook gepubliceerd in C: hét communicatiemagazine van Nederland met de laatste trends en actualiteiten, inhoudelijke rapportages, spraakmakende projecten en diepte-interviews met communicatieprofessionals. Leden van Logeion ontvangen het vakblad acht keer per jaar gratis op de mat, maar ook wanneer je niet aangesloten bent bij de beroepsorganisatie kun jij je abonneren op dit full colour blad vol vakkennis.

Lees meer over C

Of lees een van de vele andere artikelen uit C.