Niets is zo praktisch als een goede theorie
Zet jij dag in dag uit jouw beste beentje voor als de gedreven communicatieprofessional die jij bent? Maar ervaar je met regelmaat een gevoel van onderwaardering? Dan ben je niet de enige! In dit blog deelt Corine Hoppenbrouwers, bestuurslid van Logeion, enkele tips om hier verandering in aan te brengen en haar kijk op onze professie.
Ondanks bergen werk verzetten, laten communicatieprofessionals mij tijdens trainingen of bij een begeleidings- of adviesopdracht weten dat zij zich geregeld ondergewaardeerd voelen. De communicatieprofessional wordt weer eens te laat ingeschakeld, een opdrachtgever neemt goed onderbouwd advies niet serieus of iemand heeft een eigen mening over in te zetten middelen: ‘Iedereen heeft immers toch verstand van communicatie?’. Situaties die leiden tot ergernis, frustratie en de terugkerende vraag: hoe zorgen we voor de gepaste waardering en erkenning van het communicatievak en communicatieprofessionals?
Een mogelijke oorzaak voor deze onvoldoende waardering is het feit dat communicatie een relatief jonge professie is. Menig organisatie zoekt nog altijd naar passende bijdragen en een meetbaar rendement, want de return on investment is vaak onvoldoende zichtbaar.
''De twee suggesties die ik graag wil doen om de waardering voor ons vakgebied te versnellen? Het vraagstuk scherper analyseren én advies gefundeerder onderbouwen''
Als communicatieprofessionals moeten we vaker dan ‘oudere’ adviseurs, zoals juristen, accountants of IT-specialisten, onze plaats in de organisatie, laat staan in de bestuurskamer, bevechten. En hoewel ik ervan overtuigd ben dat het aanzien van communicatie ‘vanzelf’ zal toenemen naarmate onze discipline ouder wordt en we meer concrete bijdragen en opbrengsten kunnen aantonen, hoeven we niet perse ‘rustig af te wachten’.
De twee suggesties die ik graag wil doen om de waardering voor ons vakgenoten te versnellen? Het vraagstuk scherper analyseren én advies gefundeerder onderbouwen. Want wat we op de hogeschool, universiteit of opleiding leerden, lijken we in de praktijk met regelmaat te vergeten. Wanneer ik professionals in spé, op mijn hogeschool of uit de praktijk dan ook vraag naar wat een goed advies is, leidt dit vaak wél tot een boeiend gesprek, maar niet tot een overtuigend antwoord.
De communicatieprofessional als bedrijfsdokter
Een gedachtenexperiment: je bezoekt je huisarts met aanhoudende hoofdpijn. Meteen nadat je jouw klachten vertelt, zegt ze: ‘’Tweemaal daags twee paracetamol, dan moet het helemaal goedkomen!’’. Hoe geloofwaardig vind je dat? Het kan ook anders: nadat je een andere huisarts over je hoofdpijn vertelt, wil zij graag meer over jouw klachten te weten komen. Hoe lang heb je de hoofdpijn al? Hoe vaak? Waar zit deze? En wat is de context trouwens? Hoe is het op je werk en hoe gaat het thuis? Ervaar je stress? Is er ooit een allergie vastgesteld? En hoe steken je woonomstandigheden eigenlijk in elkaar?
Een goede huisarts gaat op zoek naar de (meest waarschijnlijke) oorzaak van jouw klacht, stelt op basis daarvan een diagnose en geeft je een bijpassend advies of recept. Zeg nu zelf: ook jij wilt toch liever geholpen worden door de tweede huisarts?
''Een goede theorie is hét wondermiddel om organisatiepijn écht op te lossen''
Terug naar onze praktijk. Want hoe vaak stellen wij onszelf als ‘bedrijfsdokter’ nou eigenlijk de vraag: wat is hier écht aan de hand? Wat is het probleem van mijn opdrachtgever? En wat zou de oorzaak van dit probleem kunnen zijn? Te goeder trouw, gedreven en servicegericht begint bij menig communicatieprofessional het grote hollen bij het horen van deze vraag zonder ook maar even een stap terug te doen. Een welbedoelde aanpak die niet leidt tot een scherpe analyse of onderzoek, maar eerder tot een communicatieadvies dat gestoeld is op aannames, de eigen inschatting of invulling en niet gecheckte ‘feiten’. Zo geven we geregeld communicatieadviezen die in de categorie ‘tweemaal daags twee paracetamol’ vallen. En dat alles in de hoop dat als het niet baadt, het ook niet schaadt.
Als tweede baseren communicatieprofessionals hun advies maar zelden op theoretische inzichten, professionele wetmatigheden en modellen die onze professie rijk is. Ofwel: de beproefde medicijnen van ons eigen vakgebied. Op studiedagen en vakcongressen delen wetenschappers, vaak samen met praktijkbeoefenaars, hun bevindingen uit gedegen onderzoek. Iets waar we énorm ons voordeel mee kunnen doen! Want als we Kurt Lewin mogen geloven is niets zo praktisch als een goede theorie en is dit hét wondermiddel om organisatiepijn écht op te lossen. Theorie en modellen vind je in je ‘oude’ schoolboeken, door vakbladen te lezen, wetenschappelijke journals te raadplegen of door Google Scholar te bezoeken. Maar ook een uurtje surfen op online-platforms of een bezoek aan een scholingsmoment of studiedag kan je heel wat moois brengen. Inclusief een mooie gelegenheid om je netwerk uit te breiden of met collega’s te sparren.
Een gouden combinatie
Heb je behoefte aan meer waardering voor al jouw inspanningen? Dan adviseer ik je graag twee dingen:
- Probeer je vraagstuk nóg scherper te analyseren en neem de mogelijke oorzaak eens wat nauwer onder de loep;
- Baseer je advies niet alleen op datgene wat je weet, maar maak gebruik van een beproefd medicijn.
Je kunt jouw analyse en onderzoek immers al starten door het intakegesprek met jouw opdrachtgever goed voor te bereiden en ook hier ‘kritische’ vragen te stellen: waarop baseert je opdrachtgever zich en hoe weet hij/zij/hen dit zo zeker? Doe daarnaast je eigen (desk)research: een paar interviews met betrokkenen is al een mooi begin. Maak eens een keer gebruik van FactorC: een beproefde methodiek die je bruikbare handvatten biedt voor een grondige analyse. En vergeet natuurlijk de uiteindelijke diagnose niet: want welk beproefd medicijn bestrijdt nu niet alleen de symptomen, maar ook de oorzaak van het probleem?
De theorie, het model of de professionele wetmatigheid waarop je je baseert, geeft een stevig fundament voor een geloofwaardig advies en vaak ook praktische handvatten voor een doelmatige uitvoering. En geloof me: die gouden combinatie – een scherpe analyse en een onderbouwd advies - leidt tot betere resultaten en (dus) tot meer waardering. Uiteraard onder het voorbehoud van een professionele uitvoering, maar daarover maak ik me bij verreweg de meeste communicatieprofessionals geen zorgen.
Graag zet ik me vanuit het bestuur van Logeion in voor meer erkenning en waardering van het communicatievak, mede door scholing en professionalisering. Bel of mail me, graag!
Corine Hoppenbrouwers maakt samen met Annelies Houtzagers, Celine van de Haterd en Nathalie Soeteman sinds begin juni 2023 onderdeel uit van het Logeion-bestuur. Het algemeen bestuur werkt samen met vele partijen om de missie van de beroepsvereniging te realiseren: het profileren en professionaliseren van het communicatievak en alle mensen die daarbinnen werkzaam zijn. Maar ook jij, een gewaardeerd vakgenoot, kunt samen aan de slag met Logeion! Zo kun je bijvoorbeeld een actieve rol aannemen, jezelf aansluiten bij een CommLab of lid worden van een vakgroep.