Hoe gaan we dit communiceren?
Ben je communicatieprofessional bij een publieke organisatie, dan krijg je de vraag 'Hoe gaan we dit communiceren?' vast regelmatig. Op het eerste oog een normale vraag aan een communicatie-expert. Toch? Of toch niet? Wat wordt nu eigenlijk écht gevraagd? Wat als de verwachting is dat een besluit gevoelig ligt en er weerstand komt. Of er is iets niet helemaal goed gegaan. Of helemaal fout.
Wat als de bestuurder mogelijk flink onder vuur komt te liggen? Wat wordt dan écht bedoeld met ‘hoe gaan we dit communiceren?’ Hoe gaan we hier zonder kleerscheuren uit komen? Hoe houden we de de bestuurder, de projectleider, de programmamanager uit de wind? Hoe kunnen we dit zo framen dat vooral het positieve verhaal blijft hangen? Wat lichten we uit en wat melden we even niet?
'Hoe gaan we dit communiceren?' Voor mij is dit ene zinnetje veelzeggend over de rol die ons vaak wordt toegedicht. Hoe beantwoord jij die vraag? Stap je in de rol van ‘veiligheidsgordel’ voor bestuurders? Of denk je na over welke informatie de samenleving (of het publiek waar jouw organisatie voor werkt) nodig heeft, zodat ze deel kunnen nemen aan het (democratisch) proces en je op de lange termijn aan vertrouwen wint? Hoe je hiermee om gaat is afhankelijk van jouw visie op het vak en op jouw eigen rol. Voor wie en wat ben je er? Dat vormt je interne kompas en bepaalt veelal hoe jij als communicatieadviseur handelt.
"Hoe gaan we dit communiceren?' Hoe beantwoord jij die vraag?"
De visie die ik als communicatieprofessional bij de overheid aanhang is dat overheidscommunicatie in dienst moet staan van de democratie (ja, dat is de titel het rapport van de commissie-Wallage over de toekomst van overheidscommunicatie uit 2001). Dit klinkt wellicht als een cliché waar je het bijna niet mee oneens kunt zijn. Maar de praktische implicaties zijn groot. Als je namelijk begint bij wat de samenleving nodig heeft, dan kom je vaak tot heel andere adviezen dan dat de vraagsteller verwacht of bedoeld had. Omdat je niet jouw bestuur of organisatie centraal stelt, maar de mensen waarvoor je er bent.
En hoe vreemd het wellicht ook klinkt; juist hier schuurt het vaak. Het vormt een veelvoorkomend dilemma voor vakgenoten. Niet doen wat er, vaak impliciet, van je verwacht wordt is best lastig. Waar ligt je loyaliteit? Het kan leiden tot een onwelgevallig advies. Terwijl je juist waardering krijgt als je doet wat wel van je verwacht wordt. Dit vraagt om sterk onafhankelijk adviseurschap. En soms zelfs om sneuvelbereidheid. Niet eenvoudig, maar wel broodnodig om een kentering te krijgen in het afbrokkelende vertrouwen in onze publieke organisaties.