Eerbetoon aan Chiel Galjaard: het landschap van overheidscommunicatie anno 2022
Storm Dudley gaat genadeloos tekeer. Het is geen ideaal moment om met een in vuilniszakken verpakt schilderij over de Haagse Turfmarkt te lopen. Toch wordt het risico genomen, want het zelfportret van Chiel Galjaard zou op donderdag 17 februari tijdelijk van adres gaan wisselen. Galjaard had naast de overheidscommunicatie ook een passie voor schilderen. Hij maakte meerdere zelfportretten. Op dit werk kijkt hij ons (of zichzelf?) vorsend aan, een lang penseel in de aanslag.
Zijn rode shirt contrasteert met de groene achtergrond. Net zoals renaissance schilders dat vaak deden, plaatste Galjaard zichzelf in een heuvelig landschap met een kasteelruïne, een ommuurde tuin en een ver gelegen dorpje.
Het portret is door de 90-jarige nicht van Galjaard, mevrouw M. de Jong-Galjaard aan Logeion geschonken. Vlak voor de jaarwisseling heeft Guido Rijnja het zelfportret opgehaald bij mevrouw De Jong-Galjaard in Leiden. Nu ook Chiels eigen broers zijn overleden hecht de 90-jarige mevrouw De Jong-Galjaard eraan dat het schilderij van Chiel niet zomaar verdwijnt. Op de website van Logeion en in de socials verscheen een berichtje hierover. Toen Jan Jelle van Hasselt dat las ontstond het idee om het portret niet te laten verstoffen, maar er iets mee te gaan doen. Zo ontstond het plan voor een reis van het portret langs communicatieprofessionals die zich nu met hart en ziel inzetten voor de overheidscommunicatie. Hen te vragen wat naar hun mening landmarks zijn in het huidige landschap van overheidscommunicatie. Welke plekken of landmarks staan er nu in dat groene glooiende landschap dat Galjaard eerder schilderde?
Het portret van Chiel Galjaard woont de komende twee maanden aan de Amsterdamse Amstel bij Jan Jelle. Heb jij een passie voor overheidscommunicatie en een voorstel voor een volgende toevoeging aan het landschap van overheidscommunicatie? Laat het ons weten en misschien ben jij de volgende gastvrouw/heer voor dit bijzondere portret.
Guido’s toevoeging aan het landschap van overheidscommunicatie:
Het foutenobservatorium
“Ergens op een vrije plek staat een houten schutting met enkele grote kijkgaten, die uitzicht bieden op de mooiste fouten in de overheidscommunicatie. Verkeerd getimede bekendmakingen, te zwaar aangezette excuses, en natuurlijk tenenkrommende slogans. Je kunt er van genieten, omdat ze zo heerlijk helpen relativeren, aanzetten tot reflectie en natuurlijk de trots voor Ons Mooie Vak een zwieper van jewelste geven. Aan de muur hangt een tegeltje: Wanneer vieren jullie de fout van de maand?”
Jan Jelle’s toevoeging aan het landschap van overheidscommunicatie:
De poel van de morele leegte
“Als een van de verklaringen voor de toeslagenaffaire wordt de morele leegte genoemd waarin de betrokken instituties opereerden. Er was geen oor voor tegenspraak en geen ethisch debat over de morele aspecten van het handelen van de overheid. Het rapport Ongekend Onrecht legt de vinger op de gevoelige plek. In een kabinetsreactie wordt hierop gereflecteerd: een nieuwe bestuurscultuur is hard nodig. Binnen de rijksoverheid krijgt het ambtelijk vakmanschap nieuwe aandacht, onder meer door een rijksbrede dialoog over ethiek en het dagelijks werk. Wordt daarmee de komende jaren de poel van de morele leegte succesvol gedempt?”
Over Chiel Galjaard
Chiel Galjaard wordt beschouwd als de pionier van het vakonderwijs over overheidscommunicatie. De in de jaren zestig mede door hem opgerichte Vereniging van voorlichtingsambtenaren bij lagere publiekrechtelijke lichamen (VVA) wijzigde haar naam in 1986 in Vereniging voor Overheidscommunicatie. Deze VVO ging in 2005 met de Beroepsvereniging voor Communicatie op in de vereniging Logeion. De naar hem vernoemde Galjaardprijs wordt ieder jaar tijdens het Nationaal Congres Publieke Communicatie uitgereikt aan een bijzonder initiatief op het gebied van publieke communicatie.
Foto: Jan Jelle van Hasselt (links) en Guido Rijnja met het zelfportret van Chiel Galjaard.