Hoe een Mannetjesmaker de WOB opleverde (1970)
OpenBarend noemen ze voorzitter Biesheuvel liefkozend, als zijn staatscommissie zomaar een wet tevoorschijn tovert. De Wet openbaarheid van bestuur (WOB) was een bijlage bij het advies! In 1980 zou de wet, die het openbaar bestuur moest herinneren aan wat dat bijvoeglijk naamwoord écht belooft, pas ingevoerd worden. De aanleiding is minstens zo prozaïsch: een affaire aan het Binnenhof.
In 1967 vindt het kabinet het welletjes. Op en rond het Binnenhof sluipt Ben Korsten rond als ‘de Raspoetin van de KVP’: de eerste spindoctor van Nederland adviseert ministers Marga Klompé, Norbert Schmelzer en ook minister-president Jo Cals om zo goed mogelijk in de pers te komen of er juist buiten te blijven, hij reorganiseert voorlichtingsafdelingen en gooit zelfs bij kabinetsformaties het roer om. Als ‘de Mannetjesmaker’ trekt hij een spoor waarvan vertakkingen tot in het nu zijn te vinden. Als hij najaar 1967 in de Volkskrant iets te luid snoeft over zijn prestaties zijn de rapen gaar. Het NGPR verstoot het lid dat een hoofdzonde begaat subiet: je praat niet openlijk over je klanten.
Kamervragen leiden tot de instelling van een commissie, die ‘Heroriëntatie van de overheidsvoorlichting’ moet leiden. Premier Piet de Jong vraagt Barend Biesheuvel een commissie te vormen, die in 1970 haar rapport aflevert. Naast verklaring en toelichting vraagt openbaarmaking aandacht, concludeert de commissie. Als ‘OpenBarend’ in 1971 zelf premier wordt, slaagt hij er niet in om openbaarheid wettelijk te verankeren. In 1980 ondertekent Dries van Agt met tegenzin de Wet openbaarheid van bestuur. ‘Alles ís openbaar’ stelt de wet, die door velen als een ruggengraat wordt gezien voor het communiceren van iedereen die het openbaar bestuur dient.
In het jaar dat de beroepsorganisatie 75 jaar bestaat, stelt Logeion een Canon van de Communicatie samen, een lijst cruciale gebeurtenissen die het vak maakten tot wat het nu is. De canon zal gestaag groeien op logeion.nl. In elke editie van C belichten we een van de onderwerpen. Heb jij een goede suggestie? Mail naar info@logeion.nl en bouw mee aan de canon van ons vak!
Auteurs Sander Grip en Guido Rijnja