Kom voorbij je eigen onwetendheid
Hanan Challouki schreef een boek over inclusieve communicatie. Omdat er op dat vlak nog zo veel te doen is. En omdat het vijf over twaalf is, volgens haar. “Inclusief communiceren had gisteren prioriteit moeten zijn.” Maar ze heeft een positieve boodschap. “Het is nog niet te laat; het kan nog. Als je maar wel echt wilt, dat is een harde voorwaarde.”
Inclusief communiceren is nog altijd geen vanzelfsprekendheid, stelt Challouki. Er zijn volgens haar nog veel te veel mensen die vooral denken dat ze inclusief communiceren maar dat in de praktijk niet doen. “Dan hoor ik: ‘we sluiten niemand uit, dus zijn we wel inclusief bezig.’ Maar met die houding vergeet je waar je zelf niet zo snel bewust van bent. Het is lastig vanuit je eigen positie écht goed stil te staan bij alle groepen. Wie niet goed oplet sluit ongemerkt groepen buiten zonder daar erg in te hebben.”
Het idee ‘wat je niet direct ziet, dat is er niet’, is volgens Challouki te simpel. Inclusief communiceren is in haar ogen een manier van communiceren waarmee je zoveel mogelijk mensen bereikt zonder in te boeten op je relevantie. Dat betekent óók groepen die we normaal al te makkelijk vergeten, écht zien. En het betekent écht kijken voorbij eigen vastgeroeste beelden: “Die heeft iedereen, of we dat willen of niet. Stel jezelf de vragen: wie zijn de mensen en groepen die je normaal gesproken niet bereikt? Welke groepen zijn er nu ondervertegenwoordigd? En: hoe kunnen we bij hen begrip kweken en hen een stem geven? Kom voorbij je eigen onwetendheid.” Dat vraagt reflectie, kritisch naar jezelf kijken.
Empathie
Communicatieprofessionals moeten constant hun mindset blijven ontwikkelen: “Blijf met het onderwerp bezig, bedoel ik daarmee te zeggen. Wat we vandaag verstaan onder inclusie is anders dan tien jaar geleden en tien jaar na nu zal het ook anders zijn. Kijk alleen al naar de debatten die we nu voeren over de genderaanduiding in openbare toiletten. Gesprekken die tien jaar geleden nooit gevoerd zouden zijn. Iedereen blijft constant bijleren, nieuwe vaardigheden aanleren. Sta daarvoor open, blijf je inleven in de ander en stel je open voor beelden en associaties van die anderen. Want hun associaties en beelden verrijken jou ook.”
Ze vat het samen met het woord empathie. “Heb empathie voor elkaar, dan geraken we vooruit. Het is soms moeilijk om je in te leven in anderen, soms zelfs onmogelijk. Geef dat gewoon toe en haal er hulp bij. Als je het moeilijk vindt om je in te leven, ga dan gesprekken aan met mensen die er wel wat vanaf weten. Dat lijkt kwetsbaar, maar dat helpt je te leren inzien hoe anderen de wereld zien en hoe zij staan in het leven. 'Fake it till you make it' werkt niet bij inclusie. Ga niet doen alsof je het allemaal al weet, want je valt door de mand. ‘Ik ken het antwoord niet, maar ik ga het voor je uitzoeken en een oplossing vinden.’ Dat is zoveel krachtiger.”