Het spel en de knikkers
Zwijgen is communiceren. Daar moet ik aan denken als ik de recente discussie – in de media en ook in mijn vrienden -en kennissenkring – over Marble Mania volg. Maar daarover later meer. Het Latijnse woord ‘communicare’ slaat terug op "iets gemeenschappelijk maken" en in essentie is communicatie is een activiteit waarbij levende wezens betekenissen uitwisselen door op elkaars signalen te reageren. En zwijgen is ook een vorm van reageren en dus communiceren. In de Nederlandse taal zijn meerdere spreekwoorden waarin het zwijgen als communicatieactiviteit voorkomt.
Enkele spreekwoorden op een rijtje:
- er het zwijgen toe doen (= er niets over zeggen)
- wie zwijgt stemt toe
- spreken is zilver, zwijgen is goud
- horen zien en zwijgen (= wel waarnemen, maar er verder niets van zeggen)
- iemand het zwijgen opleggen (= er met niemand over mogen praten en niemand iets mogen vertellen)
- kinderen die zwijgen zullen ook nooit wat krijgen (= aanvulling op `Kinderen die vragen worden overgeslagen.`)
- zwijgen als een mof (= volstrekt niets zeggen)
- zwijgen als het graf (= helemaal niets zeggen en/of totaal niets over iets vertellen)
- zwijgen in alle talen (= helemaal niets zeggen, niets van zich laten horen)
Wat mij aan bovenstaand rijtje opvalt is dat ik met uitzondering van ‘spreken is zilver, zwijgen is goud’, bij allemaal een negatieve associatie heb. Zwijgen is niet leuk. Van zwijgen als communicatieactiviteit word je niet blij. Zwijgen is een vorm van communiceren die weinig uitnodigend is en het communiceren wel erg moeilijk maakt. Zwijgen is wat Talpa en John de Mol tot communicatiestrategie lijken te hebben verheven wanneer mensen het niet met hun eens zijn. Daar kan je voor kiezen. Zwijgen is ook wat ze doen nu er in de media steeds meer kritiek komt over wie nu de eigenaar is van het format “knikkeren en knikkerbaan”.
Ook ik heb vroeger met buurjongens knikkerbanen gemaakt waar knikkers door de schuur of door de kamer vlogen. Het is nooit mijn belangrijkste tijdverdrijf geworden zoals van Jelle, die op Youtube door een grote schare volgers en fans wordt gevolgd. Inmiddels weten we dat er iedere week één miljoen Nederlanders op tv knikkerbanen zitten te kijken. Maar niet naar die van Jelle.
Een eenvoudig tijdverdrijf is een miljoenenbusiness geworden. Op zich niks mis mee, totdat media vragen gingen stellen over hoe de onderhandelingen tussen Talpa en Jelle zijn verlopen. Wanneer het om de knikkers gaat en niet om het spel, wordt zwijgen de communicatiestrategie. Dat kan Lionel Messi inmiddels ook beamen. Maar of we daar nu blij van moeten worden...