Waarom communicatie en gedragswetenschappen elkaar versterken bij weerstand
De vakgebieden communicatie en gedragswetenschap kennen veel overlap, onder meer door psychologie als gemene deler. Tijdens het online middagseminar Communicatie & Gedrag op 17 december onderzoeken we waarom mensen (onbewust) doen wat ze doen en hoe je daarbij aan kan sluiten in je communicatie. Dr. Marieke Fransen is hoogleraar Positive Communication Science aan de Radboud Universiteit en één van de sprekers op het seminar. We zijn benieuwd naar haar onderzoek en stelden haar nu al drie vragen als opmaat naar deze online middag.
Je bent onlangs benoemd tot hoogleraar Positive Communication Science aan de Faculteit der Sociale wetenschappen van de Radboud Universiteit. Hoe omschrijf je jouw onderzoeksgebied?
Marieke: "Binnen mijn nieuwe leerstoel zullen we onderzoeken hoe communicatie op een positieve manier kan bijdragen aan de samenleving. Hoe kan overtuigende communicatie er bijvoorbeeld voor zorgen dat mensen gezonde, duurzame of weloverwogen financiële keuzes maken? Denk aan campagnes die als doel hebben mensen te motiveren hun gedrag te veranderen, maar ook aan apps en andere media die kunnen bijdragen aan een positieve impact op mensen individueel en aan de maatschappij als geheel. Mijn onderzoekslijn naar weerstand tegen overtuigende communicatie past goed binnen dit thema en ik ben dan ook blij deze uit te kunnen breiden naar andere vormen van communicatie zoals politieke communicatie en nieuwsberichten, aangezien ook daar steeds meer sprake is van weerstand. Daarnaast lijkt het ook steeds belangrijker om te onderzoeken hoe mensen weerstand kunnen bieden tegen ongewenste informatie zoals nep-nieuws en reclames die kunnen bijdragen aan overconsumptie."
Bij Communicatie & Gedrag zitten twee vakdisciplines met elkaar aan tafel: gedragswetenschappen en communicatie. Waar zitten volgens jou kansen om elkaar te versterken?
Marieke: "Gedragsverandering en (persuasieve) communicatie maken beide gebruik van (sociaal) psychologische principes over 'persuasion'. Daarnaast hebben we binnen communicatiewetenschap veel kennis over media, wat is de impact van mediagebruik, hoe en waarom gebruiken mensen bepaalde media etc. Deze kennis is van belang wanneer je nadenkt over hoe je gedrag kunt veranderen."
Tip van de sluier. Op 17 december geef je ons meer inzicht in hoe weerstand werkt. Heb je een voorbeeld van een onderzoek of een inzicht waar professionals direct hun voordeel mee kunnen doen?
Marieke: "Uit onderzoek blijkt dat mensen op allerlei manieren weerstand bieden aan verschillende vormen van communicatie (Fransen, Smit, Verlegh, 2015; van ’t Riet & Ruiter, 2013). Dit doen mensen zowel bewust als onbewust. Kennis over waar deze weerstand vandaan komt en welke weerstandsstrategieën mensen gebruiken, biedt aanknopingspunten voor het ontwerpen van een succesvolle campagne om gedrag te veranderen."