Het klimaatprobleem: de wereldwijde crisis die maar geen crisis wordt
Op de eerste dag van het World Economic Forum in Davos zegt klimaatactiviste Greta Thunberg dat het klimaatprobleem als een crisis moet worden behandeld. “Het vereist meer dan we nu doen”, aldus Thunberg. Kan Greta Thunberg de principes van crisismanagement en -communicatie gebruiken om haar doelen te realiseren? En is er eigenlijk wel sprake van een crisis?
Het klimaatprobleem en de aanwezigheid van een crisis binnen een organisatie kent paralellen. Een crisis in een organisatie heeft net zoals het klimaatprobleem grote impact, op respectievelijk de operatie en de wereld en de ‘licence to operate’ (het voortbestaan van de organisatie en de wereld) staat opeens ter discussie. Heeft het klimaatprobleem echter ook invloed op de reputatie? Wat doet het klimaatprobleem met de reputatie van landen als de Verenigde Staten, China of India? Mijn gevoel zegt dat landen die het klimaatprobleem niet serieus nemen uiteindelijk een reputatieprobleem hebben. Maar juist deze landen lijken dit niet te beseffen. Zij zullen de impact op hun reputatie wellicht ook nog niet merken. Bij crisismanagement bekommeren organisaties zich ook om hun reputatie. De genoemde landen lijken dit echter nauwelijks te doen als het gaat om het klimaatprobleem.
Waar de vergelijking tussen crisismanagement en het klimaatprobleem echt mank gaat, is het onverwachte karakter ervan en de betekenis die ‘intern’ aan een crisis wordt gegeven. Een onverwachte, impactvolle gebeurtenis met grote gevolgen binnen een organisatie leidt tot onrust, soms tot paniek, maar over het algemeen tot snel en adequaat handelen, omdat iedereen overtuigd is van de aanwezigheid van de crisis. Er zijn acties om het probleem niet nog groter te maken en om de impact op mensen beheersbaar te houden. Bij een crisis voelt iedereen in de organisatie meteen aan: hier is iets goed mis en dit vereist onmiddellijk en in gezamenlijkheid handelen.
In hoeverre is er bij het klimaatprobleem nog sprake van een onverwachte gebeurtenis? En is er sprake van gezamenlijk en direct handelen om dit probleem op te lossen? Het antwoord is simpel: nee. En dat komt omdat niet iedereen het klimaatprobleem als een groot probleem ziet. Alle goede bedoelingen van Greta ten spijt; er wordt bij het klimaatprobleem geen eenduidige betekenis aan het probleem gegeven. Niet door wetenschappers, niet door politici en zelfs niet door wereldleiders. Dit leidt tot verdeeldheid en tot niet adequaat handelen. Geen crisis dus en dus zullen alle principes van crisismanagement en -communicatie geen of minimaal effect hebben.
De oplossing? Het zou geweldig zijn als ik die voorhanden heb. Om het klimaatprobleem als een crisis te behandelen moet toch eerst iedereen het probleem als een crisis gaan zien, met alle bijbehorende impact, onrust en urgentie tot handelen. Helpen de toespraken van Greta Thunberg, de brief van CEO Larry Fink van BlackRock over duurzaamheid of het Klimaatakkoord dan helemaal niet? Ik denk van wel. Maar het probleem vereist denk ik ook een andere frame, andere boodschappen en andere beelden om uiteindelijk van het klimaatprobleem een klimaatcrisis te maken. Om daarmee tot een gezamenlijke intentie tot actie te komen. Laten we hopen dat iedereen het klimaatprobleem snel als een crisis gaat zien.
Robin den Hoed is Director Corporate Communications bij Hill+Knowlton