Non-verbaal als taal

Welke aannames bestaan er over non-verbale communicatie?
"Ga vanavond eens een talkshow kijken zonder geluid. Vijf minuten is al voldoende om letterlijk de invloed van non-verbale communicatie in al onze gesprekken te zien", zegt Daniëlle. Ze vervolgt: "De invloed van non-verbale communicatie is dan ook groot. Echter niet de 93%, of welk ander percentage je in artikelen tegenkomt. De mate van invloed hangt onder andere samen met de emoties die we in een gesprek ervaren. Wanneer een discussie bijvoorbeeld er verhit aan toe gaat of wanneer we een klik met elkaar hebben, neemt de invloed van non-verbale communicatie toe. Bij een 'lauw' gesprek gebeurt precies het tegenovergestelde."

Heb je een tip of trick over non-verbale communicatie die we meteen in het dagelijkse leven kunnen toepassen?
"Communicatieprofessionals zijn voortdurend bezig de boodschap van een bedrijf of instelling uit te dragen en de publieke opinie daarmee te beïnvloeden. Vergeet ook niet de interne communicatie met medewerkers. Met kennis over non-verbale communicatie zie je veel sneller hoe de ander reageert op jouw boodschap. En daar kun jij leren op in te spelen! Ook kun je je eigen impact flink laten toenemen als je je eigen non-verbale repertoire kent. Is jouw boodschap congruent? Laat je de lichaamstaal zien die bij je rol en boodschap past?", zegt Daniëlle. Ze vervolgt: "Ik ben benieuwd of je op dit moment al aandacht besteed aan non-verbale communicatie in je gesprekken. Zo ja, wat zie je dan? Er zijn drie belangrijke uitgangspunten die ik je wil meegeven als je bewust naar het 'gesprek zonder woorden' gaat kijken. Het eerste punt is: je kunt niet niet communiceren. Met alles wat we doen, zenden we een boodschap uit. Van constant op je telefoon kijken, glimlachen (sociaal of echt?) tot hoe je je jasje op de stoel legt (territoriumdrift?). Het tweede uitgangspunt is: één non-verbaal signaal is onvoldoende.Je hebt meerdere non-verbale signalen nodig om een conclusie te trekken en een relevante vervolgvraag te stellen. Dit kunnen verschillende non-verbale signalen zijn die elkaar opvolgen. Maar dit kan ook steeds hetzelfde signaal zijn, bijvoorbeeld steeds opnieuw een frons van een collega als jij je verhaal afsteekt. Het derde punt is: kijk naar standaard gedrag en wanneer we daar vanaf wijken.Iedereen heeft zijn eigen non-verbale repertoire. Ook in onze non-verbale communicatie zijn we gewoontedieren. Het wordt interessant wanneer we gaan afwijken van dat standaardgedrag. Hierin liggen belangrijke aanwijzingen verscholen. Wat kun je hieruit opmaken en hoe ga jij dan het vervolg van het gesprek in?"

Non-verbaal communiceren is dus iets wat we continu en onbewust doen. Wat kun je doen om je eigen non-verbale signalen te herkennen?
"Dat is heel moeilijk om voor jezelf vast te stellen, maar wel van groot belang om te doen! Begin eens een aantal collega’s te vragen naar jouw non-verbale communicatie. Vraag ze ook of ze eens willen kijken wat jij laat zien bij vergaderingen. Non-verbale communicatie is een breed vakgebied. Onder non-verbale communicatie verstaan we namelijk alle communicatie die niet verbaal is. Denk bijvoorbeeld aan lichaamshouding, onze gezichtsuitdrukkingen, stemgebruik, handen en voeten, torso en onze huid (bijvoorbeeld blozen of kippenvel). Met non-verbale communicatie laten we dan ook veel zien, zoals emoties, overtuigingen, stress, culturele achtergrond en, heel belangrijk, een eerste indruk. Het inzetten van kennis over je eigen non-verbale communicatie en deze te vertalen naar je eigen communicatiestijl, zorgt ervoor dat je impact sterk toeneemt. Je komt zelfbewuster over, je argumenten wegen zwaarder en je wint aan authenticiteit", legt Daniëlle uit.

Op 19 november geef je een interactieve workshop ‘De kracht van non-verbale communicatie’. Wat gaan de deelnemers tijdens die workshop leren?
Daniëlle zegt: "In de workshop op 19 november ga ik met de deelnemers aan de slag met hun eerste indruk, concrete tips voor een effectiever gebruik van je handen en de do’s en don’ts om meer impact te krijgen. De workshop is gebaseerd op het model van mijn bedrijf InGeZicht: Inzicht, Invloed en Inspiratie met Non-verbale Communicatie."

Wat zijn de wetenschappelijke inzichten over non-verbale communicatie die jij beschouwt als eyeopeners?
"Non-verbale communicatie vormt een belangrijke informatiebron die velen onbenut laten. Vanuit de wetenschap weten we steeds meer. Zo is er een 'Facial Action Coding System' dat onze emoties en de bijbehorende gezichtsuitdrukkingen in kaart heeft gebracht. Als je het leuk vindt om een glimp hiervan mee te maken, dan kan dat. In de workshop gaan we een app downloaden die een aantal van jouw gezichtsuitdrukkingen herkent. De wetenschap heeft ook aangetoond dat je veel non-verbale signalen onbewust uit en oppikt. Het gaat om een aangeboren vermogen in ons. Onze non-verbale communicatie is dus een betrouwbare informatiebron om op te varen. En wist je dat we vaak eerst non-verbaal reageren en dan pas verbaal? Zo kun je bij een klant zijn lichte ongeduld bij jouw verhaal eerder zien dan horen. Als je dit opmerkt kun je direct reageren. Je kunt meteen je gesprek bijsturen door in de versnelling te gaan. De vaardigheid om non-verbale communicatie te interpreteren en uit te dragen, verbetert op diverse manieren je effectiviteit."

Is het mogelijk om kennis over non-verbale communicatie strategisch in te zetten? Wat heb je dan nodig in je organisatie?
"Non-verbale communicatie verdient in mijn ogen een plaats in het strategisch communicatieplan", vindt Daniëlle. "Communiceer je al in beeldtaal voor laaggeletterden? Hoe communiceren de zorgverleners in hun contact met hun cliënten? Hoe staat de woordvoerder erbij in zijn gesprekken met de pers? Is er aandacht voor al onze non-verbale signalen nu de werkvloer steeds diverser wordt? Dit alles begint met het verband leggen tussen je strategie en de daarbij passende non-verbale communicatie. Congruentie staat daarbij voorop, als die ontbreekt dan is er geen sprake van effectieve communicatie."