Tweak je communicatiestrategie: heb je belangen en argumenten wel goed in beeld?

Voordat je, volgens factor C, toe bent aan één van deze analyses heb je al wat werk verzet. Je hebt helder gemaakt wat je stip op de horizon is. Wat wil je bereiken?  Wanneer is dat klaar?  Wanneer ben je tevreden? Ook heb je al goed in kaart gebracht met welke actoren je van doen hebt. Hoe staan zij in het proces op dit moment, en hoe zouden zij zich moeten gaan gedragen als je je stip op de horizon wil bereiken? Daarna kan je met verschillende analyses aan de slag.  

Zicht op belangen
Wil je mensen in beweging krijgen, moet je goed helder hebben, wat het belang is dat zij hebben bij een bepaalde oplossing. Om dit inzichtelijk te maken stel je slechts twee vragen. Die stel je per actor: 

• Hoe veel invloed heeft de actor op het behalen van stip op de horizon?
• Hoe groot is het belang van de actor bij het behalen van het doel?

Beide vragen hebben een vijfpuntsschaal, van zeer veel tot geen invloed/belang.

Zo kwam ik erachter dat we eigenlijk de meeste aandacht besteedden aan de mensen die geen belang hadden bij ons doel, maar wel veel invloed hebben. Dat lijkt in eerste instantie misschien logisch, maar daarnaast bleek dat we mensen, die wel belang hebben bij ons doel en ook enige invloed hebben, eigenlijk geen aandacht kregen. Door een simpele analyse als deze is het accent van onze communicatie echt verschoven.

Check je argumenten
De tweede analyse die snel inzicht kan geven is de argumentenanalyse. Met deze analyse doe je niets meer dan kijken op welk niveau door verschillende (belangrijkste) actoren wordt gecommuniceerd.

Argumenten zijn in te delen op vier verschillende niveaus:

Ideologisch niveau
Het gaat hier om wereldbeelden, waarden en normen en de visies daarop.

Systeem niveau
Hierbij gaat het om de argumentatie over organisatie, structuur, instrumenten en spelregels.

Probleem niveau
Hebben partijen het goede probleem te pakken? Wat is het probleem? Wiens probleem is het en waarom? Past het beleid bij het probleem?

Instrumenteel niveau
Op dit niveau gaat het om de argumenten voor de oplossing van het probleem.

Wat moet ik doen en wat moet ik laten? Werkt het beleidsplan wel? Leveren de maatregelen wel op wat er wordt beloofd? Kloppen de modellen en cijfers die zijn gebruikt? Beoordeel de argumenten van de belangrijkste actoren. Op welke niveau communiceren zij? Heb je dat helder stel je zelf dan de volgende drie vragen:

• Verloopt de discussie op hetzelfde niveau of praten spelers op verschillende niveaus? Sluit hier de kernboodschap bij aan!
• Op welke niveau zijn spelers het eens, kunnen we hier iets mee?
• Hebben wij in onze eigen communicatie het juiste discussieniveau en de juiste argumenten te pakken?

Na analyse van de verschillende argumenten, werd mij ineens duidelijk waarom bepaalde zaken in mijn werk niet verliepen zoals gedacht. Een mooi voorbeeld vind ik een informatieavond voor boeren.
We lieten daar een, in onze ogen, echt mooi filmpje zien dat paste bij het onderwerp en een mooie duidelijke uitleg bevatte van de problematiek van die avond. Mooie beelden, gewone mensentaal, ook een boer aan het woord. Kon niet misgaan. In plaats van verduidelijken leek het alleen maar olie op het vuur te gooien. Achteraf was dat helemaal niet gek. Het publiek in de zaal praatte op probleemniveau en wij lieten daar een filmpje zien dat vooral op instrumenteel niveau een uitleg gaf. We zaten niet op dezelfde golflengte. Hoe goed het filmpje ook was, zij voelden zich onbegrepen en niet gehoord.  Als we van tevoren deze analyse hadden gemaakt, was het filmpje die avond niet vertoond. En hadden we beter naar elkaar geluisterd.