Hoe herken je de vernieuwer?

Randfiguren
Einstein schreef al eens dat echte vernieuwingen zelden binnen een systeem tot stand komen. Randfiguren zijn het meestal, die de grens opzoeken van wat mag en wat kan – en in die twilightzones nieuwe combinaties wisten te vinden. Ik herinner me hoe architect Aldo van Eyck de komst van speelruimte in wijken aanjoeg. Hij kon niet nalaten te wijzen op het belang van die grensgebieden, omdat daar, bij uitstek, mensen risico´s nemen. Ook de natuur vertelt dat verhaal, hoe is de uitdrukking ook al weer: op de randen van de afgrond groeien de mooiste bloempjes.      

Daarom dus…
…hebben we de Galjaardprijs. Als ik de winnaars van de afgelopen twaalf jaar de revue laat passeren, zie ik Maarten van Wieringen en zijn mensen van de regionale hulpverlening in Groningen, die de landelijke campagne over voorbereiding op rampen negeerde en een eigen aanpak neerzette. Kern: sluit aan op wat mensen nu doen en begin niet met verhalen over mogelijke risico’s. En Arjen van Leeuwen, de winnaar van 2012, ploegde in de feite de tuin van regionale samenwerking van overheden om door jongeren zelf een nieuwe boom op te laten zetten over drankmisbruik. Steeds weer staan er collega’s op die eigenlijk een nieuwe norm stellen. Maar goed, waar halen ze het vandaan?

Waarommers…
…kun je ze noemen. Wie het filmpje van Simon Sinek op YouTube heeft gezien, begrijpt wat ik bedoel:  hij wijst met zijn inmiddels miljoenen keren bekeken TedTalk over de Gouden Cirkel op het vermogen van echte leiders om minder naar het ‘wat’ en het ‘hoe’ van je werk te kijken, maar te helpen begrijpen ‘waarom’ je uit je bed komt. Martin Luther King zei toch ook niet ‘I have a plan’? Alles begint met een droom: over wat jij als de bedoeling van je vak ziet en vervolgens de vormkracht om die droom te vieren, te delen en zo een beweging aan te jagen. Omdat iets wat in jou leeft, smeekt om handen en voeten te krijgen. En dan gá je ervoor. Niet ondanks, maar dankzij tegenslag pakken vernieuwers hun punten, onderstreept Blok vet in zijn boek.

Constructief boos
Chiel Galjaard is al elf jaar dood, maar hij was er ook zo één. De gemeentevoorlichter kwam eigenlijk pas écht uit de verf aan het slot van zijn loopbaan: hij maakte zich boos over Haagse plannen over de openbaarheid van bestuur waarin geen voorlichters mochten meepraten. Dán vormen we een beroepsvereniging: in 1968 ontstond de VVO als één van de voorlopers van Logeion dus uit een boos mannetje die niet alleen ergens tegen was, maar ook ergens vóór. Hij wilde niet dat zonder hem óver hem gesproken werd. Zelf herinnerde ik me dat hij me uitnodigde om mee te denken over een lesboek, omdat hij tegendenkers nodig had. Dat zei hij ook gewoon en al worstelend gingen nieuwe deuren open. Niet alleen voor hem.

Galjaarddag
Als we op 17 april 2014 weer een Galjaarddag organiseren, zoeken we dus weloverwogen de risicodragers op. Met de Galjaardwerkgroep hebben we afgelopen jaar ons eigen ‘waarom’ hernomen. Uitkomst: we moeten de pioniers van de publieke communicatie platform bieden. Niet alleen op die ene dag, maar ook daarnaartoe en vervolgens de deuren openen voor de vreemde eenden in de bijt, de riskante randfiguren, de tegendenkers, de new kids on the block. Kom maar op dus.

Het kan wél
We weten immers dat overal in het land radicale vernieuwers ruimte afdwingen, invloed verwerven en laten zien wat wél kan. Copernicus was verlegen, Galileo was nukkig en Kepler hypochondrisch, laat Blok in ‘De vernieuwers’ zien. Maar ondertussen… waren het stuk voor stuk rebellen die, soms tegen de klippen op, een platform wisten te vinden – of er zelf een fabriekten.  Een rebellenclub zijn we, die het ongemak van grensbewegingen niet schuwt. Dan blijven we het platform voor professionele vernieuwing. 

Guido Rijnja, voorzitter Galjaardwerkgroep