Massacommunicatie
Zoals reclame wervende communicatie behelst over producten, is propaganda wervende communicatie ten faveure van politieke of levensbeschouwelijke opvattingen. Daar is a priori niks mis mee, zo weet hij. Voor de een was dit een eyeopener, voor de ander vloeken in de kerk.
In dienst als hoofd publiciteit bij de Universiteit Utrecht startte Van der Meiden op eigen initiatief colleges massacommunicatie, één dag in de week. Weldra werd hij aangesteld als wetenschappelijk hoofdmedewerker massacommunicatie en in 1978 werd hij aan de Universiteit van Utrecht benoemd tot bijzonder hoogleraar public relations namens het NGPR, een voorloper van Logeion. Hij richtte de blik op het bestuderen van het menselijk contact.
Keuzevak
De studie massacommunicatie in combinatie met public relations was aanvankelijk niet bedoeld om mensen in die richting hun brood te laten verdienen. Het was een keuzevak voor studenten die jurist, econoom, leraar, beleidsambtenaar of arts wilden worden, om een antenne te ontwikkelden voor het belang van communicatie. Van meet af aan trokken de colleges van Anne van der Meiden veel belangstelling. Hij was een begenadigd spreker die mensen enthousiasmeerde voor een betrekkelijk nieuw vakgebied. Vanuit alle Nederlandse universiteiten reisden studenten naar Utrecht om dit keuzevak te volgen. Al snel was er structureel sprake van meer dan duizend studenten op jaarbasis. Omdat de universiteit niet alle studenten kon herbergen week hij uit naar de Pniëlkerk. Van der Meiden legde zijn aantekeningen neer op de opengeslagen Statenbijbel. Dominee en professor vloeiden ineen.
Open blik
De grote stroom studenten werd bediend door een minimale (wetenschappelijke) staf, aangestoken door de gedreven Van der Meiden, die gulziger was met het geven van vertrouwen dan het uitoefenen van controle. Hij was niet iemand die via methodologische hoogstandjes de ene interessante onderzoekuitkomst aan de andere reeg. ‘Significantieniveaus’ legde hij uit via het verschil in ijsjesverkoop tussen zomer en winter. Hij was voor zijn gehoor een man van het woord met een open blik naar de praktijk. Hij haalde mensen uit de praktijk de collegezaal binnen die op hun beurt buiten de universiteitsmuren altijd een beroep op hem konden doen. Van der Meiden stelde de leerstoel public relations in dienst van vakgenoten, regionale ondernemerskringen, Rotaryclubs, jubilerende gezelschappen plattelandsvrouwen, groepen buitenlandse studenten, hier te lande en ook graag in buitenlanden. Hij droeg een onzichtbare hutkoffer met anekdotes met zich mee. Legde hij Die Schweigespirale van Elizabeth Noelle Neumann uit, dan volgde steevast de mededeling dat deze wetenschappelijke coryfee als jong meisje Joseph Goebbels assisteerde.
De spreker
Anne van de Meiden stond op vele podia. om de geest van open en eerlijk communiceren te zaaien. Of hij nou studenten, professionals, bestuurders of kerkgangers voor zich zag, hij sprak zijn gehoor in begrijpelijke, doordachte bewoordingen toe. Tijdens C-day 2016 reflecteerde Van der Meiden op het communicatievak en wierp de vraag op of ‘ik weet het niet’ nog tot het beroepsrepertoire wordt gerekend.
Binnen het vak had de ethiek zijn levendige belangstelling. Ook daar koos hij vaak een pragmatische invalshoek. Dan ging het over het uitzicht vanaf een hotelbalkon op een wanstaltige torenflat waar de vakantiefolder juicht over ‘een onderbroken uitzicht op zee’. Onvermoeibaar zette hij organisaties aan om in het kader van welbegrepen eigenbelang ramen en deuren open te zetten op weg naar verbinding met de omgeving. Ethisch handelen behoort in communicatiewerk een basisvoorziening te zijn. Ethiek impliceerde voor hem het toestaan van beïnvloeding die eerlijkheid vereist. Het zou nog lang duren voordat generaties van spindoctors voor het onderdeel ethiek een automatische vrijstelling zouden krijgen.
De schrijver
Anne van der Meiden zette in de openiningszin van zijn proefschrift Mensen Winnen de toon: Van huis uit is de mens, als communicerend, sociaal wezen, propagandist. Het is een rode draad door zijn publicaties over ethiek, uitingsvrijheid, rhetorica en in de vrucht van de leerstoel public relations, Profiel & Professie. Hij heeft velen in studie en werk begeesterd door hen voor te houden wat het menselijk contact zo betekenisvol maakt. Veel van zijn publicaties zijn voor een (hernieuwde) kennismaking nog altijd te raadplegen. En mocht je hem niet kennen, neem de tijd om te weten wat hij ook jou heeft nagelaten.
Van der Meiden was de wegbereider voor de explosie aan opleidingen en formatieplaatsen die het vak na 1980 te wachten zouden staan. Huidige communicatieprofessionals hebben in zekere mate hun baan aan hem te danken. Begin deze eeuw, rond zijn zeventigste, nam hij wat gas terug. Achter hun schermen hielp hij maatschappelijke organisaties in kwesties die hun publieke relaties aangaan. Hij bleef tot op zeer hoge leeftijd doende met wat hem nauw aan het hart ligt. Daarvan is de Bijbelvertaling in het Twents een pregnant voorbeeld.
De laatste jaren merkte je dat zijn ster minder fonkelde zoals je trouwens mag verwachten van een man rond de negentig. In de laatste twee decennia van de vorige eeuw is de naam Van der Meiden voor iedereen die tot de beroepsgroep toetrad een ingeburgerd begrip. Velen uit die jaren zien hem als hun leermeester en vinden het een voorrecht met hem gewerkt te hebben. Natuurlijk is de emancipatie van een vak niet toe schrijven op het conto van een enkel persoon. Van der Meiden was bij uitstek het boegbeeld van die ontwikkeling. Het erelidmaatschap van de beroepsvereniging kwam hem van harte toe. Anne van der Meiden is 2 juni 2021 'oet de tied kom’n'.